روش تست زنی

تست زنی به شیوه ی زمان دار

درس‌هایم را خوب خوانده‌ام، اما نمی‌دانم چرا در جلسه‌ی آزمون نمی‌توانم تست بزنم؟

خیلی وقت‌ می‌گذارم، اما وقتی در جلسه‌ی آزمون پرسش‌ها را می‌بینم، همه چیز را فراموش می‌کنم.

نمی‌دانم چرا وقتی پرسش‌های آزمون را می‌بینم، هیچ ایده و فکر خاصی به نظرم نمی‌رسد، گویا برای اولین بار است که چنین مطالبی را دیده‌ام.

مطالب و موضوعاتی شبیه جملات و عبارات بالا، فراوان از سوی داوطلبان و دانش‌آموزانی که خود را برای آزمون سراسری آماده می‌کنند، شنیده می‌شود. این گروه از داوطلبان در تحیری نسبت به چرایی وقوع چنین اتفاقاتی به سر می‌برند. تداوم این حیرت باعث خواهد شد تا آرام آرام مسیری را که می‌پیمایند، دچار انحراف شده و طبیعتاً با تکرار کسب نتایج نا‌مطلوب، استرس و نگرانی، جایگزین آرامش و اطمینان‌خاطر شود و کم‌کم با چیره‌شدن خستگی روحی، این گروه از داوطلبان ترجیح دهند به یافته‌های اندک خود قناعت کنند و نتیجه‌ی چنین قناعتی هرگز موفقیت دلخواه در آزمون سراسری نخواهد بود.

بررسی کوتاه و ساده‌ پیرامون عملکرد و برنامه‌ی روزانه‌ی این داوطلبان، واقعیت شگفت‌آوری را مشخص می‌کند. واقعیتی که ممکن است در نگاه اول بسیار ساده به نظر بیاید اما بدون شک، نکته‌ای بسیار عمیق و دقیق است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که این گروه از داوطلبان نسبت به زدن تست و استفاده از تست به عنوان تمرین، در فقر به سر می‌برند. این گروه از داوطلبان مشکل رایج‌شان این است: همان پرسش‌هایی را که در جلسه‌ی آزمون نتوانسته‌اند پاسخ دهند، در شرایط عادی پس از آزمون، به خوبی و به راحتی جواب می‌دهند.

به طور خلاصه و به صورت اشاره، چند نکته را پیرامون تست‌زنی تذکر داده و سپس به تشریح یکی از اقسام تست یعنی تست‌زمان‌دار خواهیم پرداخت.

1- بکوشید پس از انجام هر مطالعه، تعداد کمی تست بزنید. (توجه کنید تعداد کم. به طور مشخص 10 تا 15 عدد.) این‌کار به شما کمک می‌کند تا با الگوی تستی همان مطلبی که مطالعه کرده‌اید، آشنا شوید. در این صورت ذهن شما نظم منطقی بیش‌تری پیدا خواهد کرد.

2- هرگز به صورت انبوه تست نزنید. انبوه زدن تست، مضرات فراوانی دارد. از جمله‌ی این مضرات می‌توان به تلف کردن تست، اتلاف وقت، ایجاد خستگی روحی ناشی از عدم اعتماد‌ به‌نفس و ... اشاره کرد.

3- اصولاً تست‌ها را به صورت گزینشی (Random) بزنید. این‌کار سبب می‌شود تا تمام موضوع و مبحث مورد مطالعه‌ی شما تحت پوشش تست قرار بگیرد.

4- حجم تست را کم انتخاب کنید ولی دفعات تکرار را بالا ببرید. بالا بردن دفعات تکرار سبب افزایش تمرین و طبیعتاً باعث ماندگاری بیش‌تر مطلب خواهد شد.

اکنون به سخن اصلی خود باز ‌می‌گردیم.

اگر دلایل مرتبط با درست، غلط ‌زدن تست را بررسی کنید، متوجه خواهید شد که بزرگ‌ترین عامل به اشتباه افتادن داوطلبان این است که می‌کوشند سرعت بیش‌تری به خرج دهند و صد‌البته که این سرعت باعث کاهش دقت خواهد شد. آیا واقعاً نمی‌توان هم سرعت داشت و هم از دقت لازم و کافی بهره‌مند بود؟

پاسخ این پرسش مثبت است. یعنی هم می توان سرعت داشت و هم می‌توان از دقت کافی برخوردار شد. مهم‌ترین عامل در هم‌گامی سرعت و دقت، زمان است. محوریت تلاش داوطلب پاسخ‌گویی به تست است. تلفیق دو مقوله‌ی زمان و تست، ما را به تست زمان‌دار می‌رساند. یقیناً تسلط به مهارت استفاده‌ی بهتر از وقت، جز با پاسخ‌گویی به تست زمان‌دار امکان‌پذیر نیست.

زدن تست زمان‌دار فوایدی دارد که ابتدا به این فواید اشاره می‌کنیم و در ادامه به روش تست‌ زمان‌دار خواهیم پرداخت.

الف) بالا بردن سرعت: زمان‌گرفتن در هنگام تست باعث می‌شود تا در هر نوبت، تلاش کنید تا میزان وقت صرف شده را به زمان استاندارد نزدیک کنید. این تلاش دائمی باعث بالا‌رفتن مدوام سرعت، تا رسیدن به زمان دلخواه می‌شود. یک مثال و سپس یک توضیح.

مثال: بازیکن فوتبال مطابق با روش های حرفه‌ای باید بتواند طول زمین فوتبال (100 تا 110 متر) را در 10 ثانیه بدود. طبیعی است بازیکنی که هنوز مراحل مقدماتی را طی می‌کند، توان پیمودن مسافت در چنین زمانی را ندارد. او ابتدا این فاصله را در 20 ثانیه طی می‌کند که حتماً رکورد ضعیفی است.اما او در مراحل تمرین هر بار طول زمین را می پیماید، وقت می‌گیرد و آن قدر تلاش می‌کند تا سرعت رکورد خود را افزایش دهد و به رکورد معمول دست پیدا کند.

توضیح: شما پس از انجام مراحل ابتدایی مطالعه، 10 تست ریاضی را در 40 دقیقه حل می‌کنید؛ یعنی 4 دقیقه برای هر تست. در حالی که زمان استاندارد برای پاسخ‌گویی به هر تست ریاضی 90 ثانیه است. به عبارت ساده‌تر، زمان لازم برای پاسخ‌گویی به این 10 پرسش فقط 15 دقیقه است. وقتی تست زمان‌دار می‌زنید، می‌کوشید ابتدا 10 تست را در 35 دقیقه، سپس 30 دقیقه و آن‌گاه 25 دقیقه انجام دهید و این زمان‌گیری را تا رسیدن به زمان مورد‌نظر ادامه می‌دهید. اصرار بر وقت از یک سو و نیز تعدد دفعات تکرار و تمرین از سوی دیگر باعث افزایش سرعت شما خواهد شد.

ب) بالا بردن قدرت تنظیم وقت: ممکن است شما داوطلبی باشید که بگویید «من تست‌هایم را در زمان مناسب می‌زنم و گاهی وقت هم اضافه می‌آورم. آیا باز هم باید تست زمان‌دار بزنم؟» پاسخ این پرسش مثبت است. چرا؟ باز هم یک مثال و دوباره توضیح.

مثال: بازیکن فوتبال کافی نیست که فقط بتواند طول زمین را در 10 ثانیه طی کند، بلکه مهم این است که بتواند توپ را وارد دروازه کند و یا هم تیمی‌های خود را صاحب موقعیت مطلوب کند. اگر سریع دویدن بازیکن منجر به از دست دادن تمرکز ذهنی و کم شدن وقت وی شود، به گونه‌ای که نتواند از این دویدن نتیجه‌ی مثبتی برای تیمش کسب کند، این سرعت هیچ فایده‌ای نخواهد داشت.

توضیـح: داوطلب آزمون سراسری ممکن است سرعت بالایی در پاسخ‌گویی به پرسش‌ها داشته باشد، اما مهم این است که این سرعت توأم با دقت باشد و نتیجتاً او تعداد پرسش‌‌های غلط کم‌تری داشته باشد و یا اصلاً اشتباه نداشته باشد.

اکنون این واقعیت را بدانید که وقتی تست زمان‌دار می‌زنید، در حقیقت مغز خود را آموزش می‌دهید که زمان مناسب برای وقت‌‌گذاری روی هر تست را به صورت طبیعی تشخیص دهد و نتیجتاً فعالیت علمی شما با دقت همراه شود که چنین حرکتی به نتیجه‌ی مثبت خواهد رسید. یادتان باشد که بازیکن فوتبال هم در زمان دویدن، محاسبات فیزیکی سرعت و شتاب انجام نمی‌دهد؛ ولی تمرین مستمر و نیز وقت‌گیری پی‌گیر او عملاً ذهن او را برای انجام یک عمل صحیح تربیت می‌کند. برای مغز شما نیز تست‌زمان‌دار این وظیفه‌ی تربیتی را به عهده می‌گیرد.‌زمان‌دار این وظیفه‌ی تربیتی را به عهده می‌گیرد.

زدن تست زمان‌دار سبب می‌شود شما بتوانید در جلسه‌ی آزمون وقت خود را تنظیم کنید. یعنی هم با سرعت و هم با دقت تست بزنید.

اکنون ببینیم برای زدن تست زمان‌دار چه نکات و موضوعاتی را باید در نظر بگیریم.

1- مبحث: پس از انجام مطالعه لازم است تعدادی تست بزنید. اما یادتان باشد که این تست، ‌آموزشی است نه زمان‌دار. یعنی قرار است با زدن آن فقط الگوهای تستی درس را بشناسید. زدن تست زمان‌دار مربوط به مباحثی می‌شود که آن‌ها را قبلاً مطالعه کرده‌اید و به مفاهیم آن تسلط نسبی دارید. پس به طور طبیعی، تست زمان‌دار با فاصله‌ی چند روزه نسبت به مطالعه انجام می‌شود. خلاصه: مبحثی را تست می‌زنیم که قبلاً مطالعه کرده‌ایم.

2- فاصله: اگر‌چه فاصله‌ را در قالب برنامه‌ی 3 روز، یک‌هفته، 15 روز، یک‌ماه و سه‌ماه برای مرور و یادآوری پیشنهاد می‌کنند، اما برای تست و تکرار آن رعایت چنین فاصله‌ای الزامی نیست. کافی است در برنامه‌ی هفتگی خود ساعاتی را به تست درس‌ها اختصاص دهید و بکوشید تا در آن ساعت برای مباحثی که تا قبل از آن زمان مطالعه کرده‌اید و تست آموزشی زده‌اید، تست زمان‌دار بزنید. در شرایط عادی این فاصله حدوداً 3 روز یک‌بار تکرار می‌شود.

3- زمـــان: برای زدن تست زمان‌دار، زمان و ساعتی خاص لازم نیست تعیین شود اما اختصاص سـاعات ‌آغازین روز از جهـــت همسان‌سازی با شرایط زمانی آزمون سراسری، مناسب‌تر به نظر می‌رسد. لیکن می‌توان تست زمان‌دار هر درس را با رعایت دروس تحلیلی و خواندنی، در فاصله‌ی دو وقت مطالعاتی قرار داد.

4- وقت: یادتان باشد که در شرایط آزمونی، علاوه بر وقت که عامل بسیار مهمی است، اضطراب ناشی از آزمون نیز عامل پر‌فشاری است که شما و نتیجه‌ی کارتان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. به صورت طبیعی این اضطراب در شرایط غیر‌آزمونی وجود ندارد. می‌توانید وقت مناسب برای پاسخ‌گویی به تست‌های انتخابی‌تان را قدری کم‌تر بگیرید که این وقت، تداعی‌‌کننده‌ی شرایط اضطراب آزمون باشد.‌تأثیر قرار می‌دهد. به صورت طبیعی این اضطراب در شرایط غیر‌آزمونی وجود ندارد. می‌توانید وقت مناسب برای پاسخ‌گویی به تست‌های انتخابی‌تان را قدری کم‌تر بگیرید که این وقت، تداعی‌‌کننده‌ی شرایط اضطراب آزمون باشد.

5- تعداد تست: مناسب‌ترین کار این است که تست زمان‌دار را به تعداد استاندارد آزمون سراسری انتخاب کنید. به این معنی که تست درسی مانند ادبیات را 25‌تایی و تست درسی مانند شیمی را 35‌تایی در‌نظر بگیرید. این‌کار به شما کمک می‌کند تا با عدد تست در آزمون سراسری، همسازی بیش‌تری پیدا کنید.

6- تعداد دروس: اگر‌چه ممکن است تصور شما این باشد که درس به درس تست‌زمان‌دار خواهیم زد، اما چون در آزمون سراسری باید پاسخ‌گویی دروس را به صورت آمیخته و در کنار هم انجام دهید، مناسب است بکوشید تست‌های زمان‌دار‌تان را هم چند درسه بزنید. هر چه تعداد درس‌های برنامه‌ی تست زماندارتان با تعداد درس‌های آزمون سراسری نزدیک‌تر باشد، همسان‌سازی بهتری انجام داده‌اید.

7- منبع: ساختن تست‌های همسنگ آزمون‌ سراسری اگر نگوییم کاری محال، لااقل کار بسیار دشواری است. نسبت به اغلب تست‌های تألیفی موجود در بازار، تردید جدی از جهت هم‌وزنی و تشابه با آزمون سراسری وجود دارد. بنابر‌این توصیه می‌کنیم به عنوان منبع از همان تست‌های آزمون سراسری و آزاد بهره بگیرید. البته می‌توانید تعدادی از تست‌های تألیفی را نیز در خلال تست‌های سراسری و آزادتان قرار دهید. پرداختن به این‌گونه تست‌ها کمک می‌کند تا با الگوهای تستی بیش‌تری آشنا شوید.

8- روش: از آن جهت که در کتاب‌های تست و کمک‌آموزشی معمولاً تست‌ها را به موضوعی مرتب می‌کنند، زدن تست به صورت مرتب (1، 2، 3، 4 و...) شیوه‌ی قابل‌قبولی نیست. زیرا در این روش ذهن شما مطابق ترتیب و دسته‌بندی تست‌ها پیش می‌رود و تقریباً امکان تلاش ذهنی به پایین‌ترین میزان می‌رسد. اما پاسخ‌گویی به تست به شیوه‌ی گزینشی (Random) از آن جهت که ذهن را به خلاقیت و تلاش درونی بیش‌تر وا می‌دارد، روش بسیار مناسبی است.

برای عمل کردن به این شیوه می‌توانید تست‌ها را مضربی (2، 4، 6 و ... یا 1، 3، 6 و ... یا 4، 8، 12 و ... یا 5، 10، 15 و ... یا هر مضربی دیگر) انتخاب کرد.

همچنین می‌توانید تست‌های مورد‌نظرتان را از روی پاسخ‌نامه و کاملاً به صورت پراکنده انتخاب کنید. در این روش کافی است متناسب با تعداد تست‌های هر مبحث، در ابتدای آن پاسخ‌نامه‌ای را متصل کنید و در هر بار تست‌زنی به جای مراجعه به تست‌ها، ابتدا شماره‌های تست را از روی پاسخ‌نامه گزینش کرده و سپس به تست‌ها مراجعه کنید. در این روش ذهن شما به خلاقیت و تکاپوی بیش‌تری وادار خواهد شد.

 

با تشکر از مژگان خراسانی ، دانش آموز سال چهارم دبیرستان