مشاوره درسی رایگان 21

باسمه تعالی

مشاوره ی شماره ی 21

موضوع:مشاوره ی کنکور-چگونه یک برنامه ی یک ماهه بنویسم

تدوین از علی سلیمانی  

هفته گذشته راجع به ماهیت و چگونگی برنامه‌نویسی بحث و صحبت کردیم و شرح دادیم که چگونه برنامه بنویسیم و اصول برنامه‌نویسی چیست، و همان جا بود که مدعی شدیم شما می‌توانید بدون مراجعه به غیر، برای خودتان برنامه بنویسید و به صورت منظم حرکت کنید. یکی از دلایل این حرفمان هم متاسفانه مالیخولیایی است که برخی با مقاصد تجاری و سوداگرانه از نام برنامه و برنامه‌نویسی ترسیم کرده و در ذهن داوطلبان کنکور القا می‌کنند، و چنان به شرح و بسط آن می‌نشینند که گویی برنامه و برنامه‌نویسی اکسیری است که از غیب می‌آید و همان نادره معجونی است به نام کیمیا که اگر به مس وجود هر کس بزنی تبدیل به طلا می‌شود و موفقیت را تضمین می‌کند.

کم نیستند داوطلبانی که در گذشته وقتی پای صحبت ایشان نشسته‌ایم، مدعی شده‌اند و فخر فروخته‌اند که بله، برنامه مرا دکتر فلانی یا استاد بهمانی نوشته است؛ در حالی که غافل بوده‌اند که یک برنامه و نقشه راه، هر چند هم که خوب تهیه شده باشد، تنها یکی از اجزای فرآیند یادگیری را تشکیل می‌دهد و گاری آموزش و یادگیری نیاز به چند چرخ دارد و تنها با داشتن یک چرخ از جایش هم تکان نمی‌خورد.

از سوی دیگر، در جلسات گذشته مدعی شدیم داوطلبان عزیزی که 12 سال آزگار است در جاده تحصیل با موفقیت راه می‌پویند و هر ساله سطح دانش و توانمندی خود را ارتقا می‌دهند، خود بهترین دلیل و گواه بر آن هستند که پشت این طی طریق، نوعی برنامه و برنامه‌ریزی حاکم است، و ‌الّا این توفیقات دست نمی‌داد؛ منتهی ممکن است که آن برنامه، داوطلب کنکور را راضی و مجاب نکند و ته دلش آرام نگیرد. مگر ممکن است شخصی کاری را به مدت 12 سال با موفقیت انجام دهد و پله‌های موفقیت را یکی یکی طی کند، اما برنامه‌ای نداشته باشد. منتهای مراتب به نظر می‌رسد حالا که این داوطلب پس از طی دوره عمومی قصد ورود به تحصیلات عالی و دانشگاه را دارد باید قدری برنامه‌ خود را روشن‌تر، شفاف‌تر و مدون‌تر بنویسد و حتی آن را به دیوار اتاقش نصب کند و نصب‌العین خود قرار دهد تا دچار غفلت نشود، و الّّا امر برنامه‌ریزی، امری پیچیده و تخصصی و لاینحل نیست؛ کافی است که به آن ورود پیدا کنی که گفته‌اند:

تو پای به راه در نه و هیچ مپرس                    خود راه بگویدت که چون باید رفت

پس این هفته از مقدمات بالا که بگذریم، قصد داریم که به کمک شما دستمان را بالا زده و برای خودمان یک برنامه بنویسیم؛ برای این منظور پیشنهاد ما این است که دمویی از یک برنامه را بنویسیم؛ به عنوان نمونه، یک برنامه یکماهه بنویسیم تا هم ترس ما از برنامه‌ریزی بریزد و هم اینکه در طول این یک ماه، با ضعف و قوت برنامه خودمان آشنا شویم. حالا چگونه یک برنامه یکماهه بنویسیم؟

اهداف خودمان را تعیین کنیم

در شماره‌های قبل گفتیم که یک برنامه درسی و تحصیلی، نشان‌دهنده آمال و آرزوهای ماست. ما هر چقدر آرزوهای دور و درازتری داشته باشیم، برنامه‌ منسجم‌تر و قوی‌تری می‌خواهیم و هر چقدر خواسته‌های ما معمولی‌تر و کوتاه‌تر باشد، پر واضح است که برنامه ما محدودتر و معمولی‌تر خواهد بود. برنامه خیلی شبیه به مسافرت است؛ اگر قصد دارید که ساعتی در پارک محله خودتان نرمش کنید، کافی است که شلوار گرمکنتان را بپوشید؛ اما اگر قصد دارید که کوهنوردی کنید، ساز و برگ بیشتری احتیاج دارید و باید برنامه‌ریزی منسجم‌تری داشته باشید تا در طول مسیر دچار لغزش و کاستی نشوید.

توانایی‌هایمان را بشناسیم

داوطلبان عزیز دقت داشته باشند که در برنامه‌ریزی کلاه سر خودشان نگذارند. از قدیم گفته‌اند کسی را که خواب است راحت‌تر از کسی که خودش را به خواب زده می‌توان بیدار کرد؛ پس خودمان را به خواب خرگوشی نزنیم و واقع‌بینانه ظرفیت و پتانسیل اولیه‌مان‌ را مشخص کنیم. ما در برنامه‌ریزی باید ابتدا داشته‌هایمان معلوم باشد تا بتوانیم راجع به آنچه می‌توانیم به دست آوریم فکر کنیم.

اما چگونه بفهمیم که داشته‌هایمان چقدر است؟ خیلی ساده است. کارکرد شما در طول دوره دبیرستان، بویژه امتحانات نهایی و نمرات کتبی، شاخص و خط‌کش خوبی است برای آنکه شما و هر داوطلب دیگر کنکور به میزان دانش و اندوخته‌های خود پی ببرد. وقتی امتحانات نهایی را با معدل حداقل گذرانده‌اید و حتی یکی دو تا درس را هم زبانم لال افتاده‌اید پیداست که خیلی باید کار کنید؛ اما داوطلب عزیزی که همواره جزو پنج یا شش نفر برتر و درسخوان کلاس‌ بوده، پیداست که وضعیت مناسب‌تری دارد و احتمال موفقیتش در این زمینه، بیشتر است.

راه دوم این است که اگر در آزمون‌های دوره‌ای و غیر دوره‌ای و امتحانات و تست و امثالهم شرکت کرده‌اید و تجربه آن را دارید، نتایج آن، شاخص خوبی است برای آنکه بدانید در کجای مسیر هستید و به چه برنامه‌ای نیاز دارید؛ برای مثال، اگر همواره تراز نامناسبی داشته‌اید و در دبیرستان خودتان و منطقه محل تحصیل رتبه راضی کننده‌ای ندارید، فعلاً پز مهندسی یا پزشکی را ندهید؛ هر چند که مادربزرگ شما، حضرتعالی را دایم مهندس صدا می‌کند! البته نه اینکه غیرممکن باشد، نه خیر؛ بلکه رسیدن به آن آسان و راحت‌الحلقوم نیست و کار بیشتری می‌طلبد؛ همین.

بدانیم که نقاط ضعفمان در کجاست

یکی از اهداف عمده برنامه درسی آن است که ما ضعف‌های تحصیلی‌مان را پوشش دهیم و آنها را مرتفع سازیم؛ اما از کجا متوجه بشویم که ضعف ما در کدام ماده درسی است؟ پاسخ این سؤال خیلی آسان است. بازهم به کارنامه کارکرد گذشته خود مراجعه کنید؛ اگر در سال‌های گذشته همواره از دروس ریاضی و استدلالی فراری بوده‌اید و پیوسته نمره ناپلیونی موجب پاس کردن آن درس مذکور می‌شده، از همین‌جا پاشنه آشیل تحصیلی شما خودنمایی می‌کند و چاره کار آن است که در برنامه خود، این نقطه ضعف را پررنگ ببینید و آن را به اصطلاح کامپیوتری‌ها «bold» کنید و بیشترین انرژی و برنامه خودتان را روی آن بگذارید؛ در حالی که غالباً و عملاً کار ما و کار اکثر داوطلبان گرامی کنکور بالعکس است و به دروسی که در آن، زمینه مناسب‌تری دارند بیشتر می‌پردازند و از سایر دروس و امور غافل می‌شوند؛ با این حال، اگر چنین پیش برویم، در تشبیه به ورزشکاری می‌مانیم که قسمتی از بدنش را بیش از حد پرورش داده و متورم ساخته، و از رشد و ارتقای سایر اعضای بدنش غافل مانده و خود را به ورزشکار ناقص‌الخلقه‌ای تبدیل کرده است؛ پس در برنامه‌ریزی لازم است که وقت بیشتری را برای دروسی قایل شویم که اتفاقاً در آن دروس مشکل داریم.

وقت‌های آزاد خود‌مان را محاسبه کنیم

این خیلی مهم است که شما دستگیرتان بشود در شبانه‌روز چند ساعت وقت آزاد دارید و از هر بیست و چهار ساعت، چند ساعت آن را می‌خواهید مطالعه کنید. برای این کار باید محاسبه‌گر خوبی باشید. از آن دست دانش‌آموزانی نباشید که از او پرسیدند: کلاس چندمی؟ گفت: نمی‌دانم، بابایم به من گفته فقط درس بخوانم!

در چه فضایی می‌خواهید برنامه بنویسید و درس بخوانید؟ آیا شما فرصت مطالعه دارید؟ این فرصت مطالعه، چند ساعت در روز و چند ساعت در هفته است؟ آیا امکان افزایش هم دارد؟ برای یک برنامه خوب این موارد جزو ارکان آن محسوب می‌شود. برخی از داوطلبان که به این موضوع اصلاً فکر نکرده‌اند، حکایتشان شبیه به آنهایی است که می‌خواهند روی هوا خانه بسازند. شما باید برنامه مدون خود را بتوانید در خانه‌‌هایتان به نام وقت و به نام ساعت جای بدهید و اگر موفق به این کار نشوید، برنامه شما روی هوا خواهد بود؛ پس ارکان یک برنامه درسی عبارت است از:

-         هدفمان را از نوشتن برنامه تعیین کنیم؛

-         توانایی‌هایمان را بشناسیم؛

-         به نقاط ضعفمان پی ببریم؛

-         میزان وقت آزاد خودمان را در شبانه‌روز محاسبه کنیم.

حالا که چهار رکن بالا را شناختیم، می‌نشینیم و برای خودمان یک برنامه یکماهه می‌نویسیم. این یک ماه از چهار هفته تشکیل شده که در آن چهار هفته به طور دایم میزان پیشرفتمان را در اجرای برنامه بررسی می‌کنیم. این موضوع بویژه در هفته‌ها و ماه‌های اولیه خیلی حایز اهمیت است؛ چون ارزش یک برنامه به میزان اجرای آن بستگی دارد. ممکن است که برنامه‌ای خیلی علمی و مدون باشد، اما در عمل، ما نتوانیم آن را اجرا کنیم؛ برای مثال، برنامه‌ای از ما می‌خواهد که در هر شبانه‌روز، هشت ساعت مطالعه غیر از ساعات مدرسه داشته باشیم و ما ناگزیر هستیم که عصرها به پدرمان در کار مغازه کمک کنیم و تنها موقع شب فرصت سه ساعت مطالعه داریم. این برنامه هر چند برنامه خوبی است، اما مناسب ما نیست. همچنین برنامه‌ای که بیشترین وقت و فرصت را برای دروس عمومی گذشته، مناسب ما که ضعفمان در دروس تخصصی است، نیست و به درد ما نمی‌خورد. این موارد و سایر موارد مشابه همه حاکی از آن است که برنامه‌ریزی و برنامه‌نویسی موضوعی سهل و ممتنع است؛ هم می‌توانیم آن را خیلی سخت، پیچیده و غامض ببینیم و از رفتن به سمت آن هراس داشته باشیم و هم می‌توانیم آن را آسان و در دسترس ببینیم و راحت‌الحلقومش کنیم. واقعیت این است که یک برنامه عملی و مفید، نه این است و نه آن.

اما شما می‌توانید با تکیه بر گذشته و با رعایت چهار اصل بالا برای خودتان برنامه قابل اجرا و قابل اعتمادی بنویسید؛ بدون آنکه هزینه گزافی کنید و بدون آنکه دلواپس باشید؛ پس داوطلبان عزیز کنکور! اولین کاری که می‌کنید، این است که یک برنامه یکماهه بنویسید، آن را روی کاغذ بیاورید و به سینه اتاقتان بچسبانید و تمام فکر و ذهنتان را به اجرای دقیق آن معطوف کنید؛ زیرا ارزش واقعی یک برنامه در میزان اجرای صحیح آن است.

منبع :پیک سنجش

علی سلیمانی. موفق باشید

---